Wat betekent Prinsjesdag dit jaar voor jou en de sector?
Lees meer nieuws
Ieder jaar op Prinsjesdag maakt de regering de Miljoenennota en de Rijksbegroting bekend. Hierin staat hoeveel geld het kabinet beschikbaar stelt voor plannen én waar dat geld vandaan moet komen. Dit jaar is het een begrotingsarme begroting: ten opzichte van vorig jaar verandert er relatief weinig. In dit artikel leggen wij uit wat de plannen betekenen voor jouw portemonnee als zzp’er of werknemer in de culturele en creatieve sector. Ook lichten wij de kabinetsplannen voor de sector toe.
Maatregelen voor zzp’ers en werknemers
De koopkracht van zelfstandigen zonder personeel (zzp’ers) laat een gemengd beeld zien. Volgens het Nibud gaat een alleenstaande zelfstandige met een jaarinkomen van €25.000 er €51 op vooruit, terwijl iemand met €35.000 juist €31 per jaar verliest. Aan de bovenkant van het spectrum ziet een zelfstandige met €80.000 inkomen een plusje van €47.
De zelfstandigenaftrek daalt in 2026 verder naar €1.200 (was €1.500). Daarmee wordt het fiscale voordeel voor zzp’ers opnieuw kleiner. Voor hogere inkomens blijft de schade beperkt, maar vooral zelfstandigen met lagere inkomens kunnen dit merken.
Voor werknemers is het beeld rooskleuriger. Het gevallen kabinet verwacht dat de cao-lonen volgend jaar gemiddeld met +4,2% stijgen (niet specifiek voor de cultuursector), terwijl de inflatie wordt geraamd op 2,3%. Dat betekent dat wanneer de lonen daadwerkelijk met 4,2% stijgen, werknemers meer overhouden. Een werknemer met een modaal inkomen van ongeveer €45.000 houdt naar verwachting zo’n €70 netto per maand extra over.
Tot slot schuift de verplichte arbeidsongeschiktheidsverzekering (AOV) voor zelfstandigen verder vooruit. Het wetsvoorstel ligt bij de Raad van State. Wel is duidelijk dat het demissionaire kabinet inzet op een wachttijd van twee jaar. Bescherming tegen inkomensverlies komt dus later, en de premie staat nog niet vast.
Maatregelen voor de culturele en creatieve sector
De publieke omroep ontvangt in 2026 nog €982,8 miljoen, inclusief een kleine ophoging voor audiodescriptie. Maar dit is stilte voor de storm: vanaf 2027 wordt er €100 miljoen per jaar bezuinigd als niet tussentijds wordt ingegrepen. Een ingrijpende bezuiniging voor redacties en makers op het Mediapark.
Voor erfgoed komt extra geld beschikbaar. Grote kerkgebouwen krijgen vanaf 2025 structureel €5 miljoen voor onderhoud, naar wens van het CDA. Daarnaast wordt in de periode 2026–2028 €6,8 miljoen geïnvesteerd in maritiem erfgoed. Daarmee voert het demissionaire kabinet verschillende wensen van Tweede Kamerleden uit.
Bibliotheken krijgen een flinke impuls. Het budget stijgt van €35,9 miljoen in 2025 naar €98,1 miljoen in 2026.
Ook opvallend is de loon- en prijsbijstelling. In 2025 kregen instellingen wel compensatie voor hogere lonen, maar niet voor gestegen prijzen. In 2026 is dat hersteld: zowel loon- als prijsstijgingen worden verrekend in de subsidies, ook voor instellingen in de basisinfrastructuur (BIS). Na een jaar krapte is in 2026 dus wel weer sprake van een inflatiecorrectie.
De btw-vrijstelling voor componisten ligt onder een vergrootglas bij ambtenaren. Zij noemen de regeling “niet doeltreffend en niet doelmatig” en adviseren om deze af te schaffen. Het demissionaire kabinet heeft hierover nog geen besluit genomen.
De veelbesproken btw-verhoging op cultuur, boeken, kranten, media en sport is definitief van de baan. In de stukken wordt bevestigd dat het verlaagde tarief van 9% blijft gelden. Voor de culturele en creatieve sector betekent dit dat een lastenverzwaring van maar liefst 953 miljoen euro is afgewend. De btw gaat wel omhoog voor logies.
Algemene maatregelen
De zorgpremie voor 2026 wordt in november bekendgemaakt door zorgverzekeraars. De verwachting is dat de stijging van de zorgpremie beperkt blijft. Ook toeslagen worden aangepast, maar de effecten verschillen sterk per huishouden. Een vast bedrag “erbij of eraf” kan dus nog niet worden gemaakt.
Voor automobilisten en zelfstandigen met veel reiskilometers is er wel direct merkbaar nieuws: de accijnzen op benzine gaan in 2026 níet verder omhoog. Eerder was dat wel voorzien. Dat plan is geschrapt, waardoor de tankrekening minder hard oploopt.
De huurbevriezing die eerder voor 2025–2026 was voorzien, gaat níet door. Huren mogen dus gewoon meestijgen. Om dit enigszins te compenseren gaat de huurtoeslag structureel omhoog. In de praktijk betekent dat: hogere huren, maar meer toeslag voor wie daarvoor in aanmerking komt.
De plannen in dit artikel zijn voorlopig en gelden tot nader order. Op woensdag 29 oktober zijn er nieuwe Tweede Kamerverkiezingen. Verschillende politieke partijen hebben al opgeroepen de begroting nog dit jaar te herzien, uit vrees voor opnieuw een jaar stilstand.
